Hormonen en borstkanker

Veel vrouwen zijn bezorgd over het gebruik van hormonen en het risico op borstkanker. We hebben voor je alle feiten over het gebruik van hormonen en de risico’s op borstkanker beschreven.

Het advies is nu om hormoontherapie te gebruiken wanneer:

  • de ‘kwaliteit van leven’ (hoe een vrouw zich voelt) slecht is en ze hierdoor ernstige hinder ervaart in haar functioneren, zowel op het werk als in privéomstandigheden. Wel is het advies om de medicijnen niet langer te gebruiken dan noodzakelijk is en het liefst in een zo laag mogelijke dosering.  Jaarlijkse controle wordt geadviseerd.
  • bij vaginale klachten en blaasproblematiek en eventueel ook bij seksuele klachten. Hiervoor zijn lokale, laaggedoseerde producten beschikbaar.
  • er sprake is van een ‘te vroege menopauze’ (premature ovarium insufficiëntie oftewel POI) dit is een menopauze die al voor het 40ste jaar is opgetreden. Lees hier meer over de vervroegde overgang. Ook bij een vroegere overgang (d.w.z. voor de leeftijd van 45 jaar) is aanvulling van hormonen sterk te overwegen ter preventie van botontkalking en ook vanwege beschermend effect op hart en bloedvaten, en (bij jonge vrouwen) op dementie.

Hormoontherapie wordt ontraden bij:

  • vrouwen met borstkanker, of borstkanker in de voorgeschiedenis. Als de klachten van de overgang zo heftig zijn, dat normaal functioneren niet meer mogelijk is, kan altijd in overleg met de behandelend oncoloog een andere afweging worden gemaakt. Ook in een familie waarin veel borstkanker voorkomt, kan er overwogen worden toch hormonen te geven waarbij de risico’s goed besproken moeten zijn.
  • vrouwen die een trombose hebben of hebben gehad waarbij een relatie met hormonen is aangetoond (zoals een trombose bij pilgebruik). In de meeste gevallen is hormoontherapie in de toedieningsvorm via de huid (transdermaal) wel mogelijk. Het wordt aangeraden om bij twijfel overleg te hebben met een internist - vaatspecialist. Wanneer vrouwen een bloedverdunner gebruiken, dan is hormoontherapie weer wel toegestaan.
  • vrouwen die een leverziekte hebben, waardoor de medicijnen niet afgebroken worden.
  • een aantal zeldzame aandoeningen waar de arts rekening mee houdt voordat hij of zij dit medicijn voorschrijft.
  • vrouwen die al langer dan 10 jaar voorbij de menopauze zijn (meestal >60 jaar). Het geeft dan een hoger risico op hart- en vaataandoeningen.
VidO_Silhouette_Vrouw_05_Zwart

Nadelige gevolgen bij gebruik van hormonen:

Een onschuldige maar vervelende mogelijke bijwerking bij het gebruiken van vrouwelijke hormonen is het vasthouden van vocht, waardoor een vrouw last kan krijgen van gespannen borsten, hoofdpijn en soms misselijkheid.
Een andere bijwerking kan onwillekeurig vaginaal bloedverlies (doorbraakbloedingen) zijn.

Beide klachten verdwijnen na het stoppen van de medicijnen. Blijft bloedverlies langer dan 6 maanden na start van de medicijnen of na staken van de hormonen bestaan, dan is het raadzaam contact op te nemen met je huisarts.

VidO_Silhouette_Vrouw_01_Turquoise

Complicaties na langdurig hormoongebruik zijn:

  • Een gering verhoogde kans (na ongeveer 1 jaar gebruik ten opzichte van de normale kans) om een trombose (propje in een bloedvat)  te krijgen. Dat geldt voornamelijk wanneer er tabletten geslikt worden; niet als er pleisters, spray of gel gebruikt wordt.
  • Bij vrouwen >50 jaar: een gering verhoogde kans (na meer dan 5 jaar gebruik) om borstkanker te krijgen; na stoppen met de medicijnen wordt de kans weer normaal. Vrouwen <50 jaar mogen doorgaan tot rond hun 50e jaar. Extra borstcontrole (mammografie) is niet nodig voor vrouwen <50 jaar. Vrouwen >50 jaar wordt geadviseerd het tweejaarlijkse Bevolkingsonderzoek te volgen. Het risico op borstkanker moet afgewogen worden tegen andere risicofactoren voor borstkanker. De belangrijke risicofactoren voor borstkanker zijn onder anderen het eten van veel rood vlees, roken, zwaar overgewicht. Ook overmatig alcoholgebruik, meer dan 2 glazen per dag, geeft een verhoging van het risico op borstkanker.
  • Een zéér geringe kans om eierstokkanker te krijgen bij langer dan 5 jaar gebruik van hormonen.
  • Bij sommige vormen van progestageen is er een verhoogde kans op baarmoederkanker bij langer dan 5 jaar gebruik.

Ons advies:

Vanwege de vele voor- en nadelen van hormoontherapie is het van belang dat:

  • Je goed geïnformeerd wordt door je huisarts, menopauzeverpleegkundige, verpleegkundig overgangsconsulent of gynaecoloog.
  • Er vooraf een beoordeling plaatsvindt van je persoonlijke risico op hart-vaatziekten, trombose en borstkanker.
  • Er ook gekeken wordt naar de voordelen voor je gezondheid, naast het verminderen van de klachten.
  • Gestreefd wordt naar de laagste dosering.
  • Regelmatig wordt beoordeeld of je de medicatie nog nodig hebt.
  • Langdurig gebruik onder controle van een arts plaatsvindt.

Vond je deze informatie interessant?