Osteoporose

Het skelet bevat 206 botten en weegt ongeveer 10 kg. In het skelet wordt voortdurend nieuw botweefsel aangemaakt en oud botweefsel afgebroken. Per jaar wordt er meer dan 10% van de botten vernieuwd.

Wat is osteoporose?

Na het 45ste levensjaar verandert het evenwicht tussen opbouw en afbraak; in deze fase wordt er meer bot afgebroken dan aangemaakt, waardoor de botmassa afneemt. Bij het ouder worden is het dus normaal dat er meer bot afgebroken wordt, met als gevolg dat de botten brozer worden. Bij osteoporose vindt er echter een bovenmatige botafbraak plaats. Het bot verzwakt dan zo dat het gemakkelijk kan breken. Botten die hieronder het meest te lijden hebben zijn: pols, enkel, heup en wervels. Bij oudere mensen kan zelfs spontaan een wervelbreuk (wervelinzakking) optreden.

De cijfers

Nederland telt 800.000 mensen met osteoporose. Het risico op een osteoporotische fractuur (botbreuk) bij vrouwen boven de 50 jaar is 30%. Bij mannen is dit 12,5%. Ieder jaar treden 80.000 osteoporotische fracturen op in Nederland, daarvan is 80% vrouw en wordt ook nog eens 80% niet onderzocht op osteoporose. Binnen een jaar overlijdt 33% van de mannen en 24% van de vrouwen met een osteoporotische heupfractuur.

Diagnostiek osteoporose

Welke vrouwen dienen nou eigenlijk een botdichtheidsonderzoek te ondergaan? Dat zijn alle postmenopauzale vrouwen die:

  • te vroeg in de menopause zijn gekomen (jonger dan 42 jaar) en niet zijn behandeld
  • na een licht trauma een fractuur hebben gekregen
  • langdurig een corticosteroïd hebben gebruikt
  • een laag lichaamsgewicht (lager dan 60 kg) hebben
  • langdurig immobiel zijn geweest.

Tevens dient altijd de vitamine D-spiegel in het bloed te worden bepaald. Wanneer deze namelijk te laag is, wordt het calcium uit de darmen niet goed opgenomen.
Lees onderaan de pagina meer over vitamine D.

VidO_Silhouette_Vrouw_01_Wit

Behandeling osteoporose

Wie moeten behandeld te worden?

Algemeen wordt aanvaard dat mensen met een botdichtheidsscore uitgedrukt in een T-waarde van < – 2.5 osteoporose hebben en behandeld dienen te worden. Echter vrouwen boven de 50 jaar met een fractuur na een licht trauma dienen echter al behandeld te worden met een T-waarde van < – 2.0.

Helaas is osteoporose niet te genezen, de enige reden om te starten met medicatie is het voorkomen van een fractuur. Door Kanis et al is een tabel ontwikkeld die aangeeft wat het 10 jaar fractuurrisico is bij iedere vrouw die een botdichtheidsonderzoek heeft ondergaan. Het relateert de leeftijd met de T-score van de heup. Voorbeeld: Indien een vrouw van 55 jaar een T-score van -1.5 van de heup heeft dan is het risico om binnen 10 jaar een fractuur te krijgen 8.5%, echter wordt dezelfde score gevonden bij een vrouw van 75 jaar dan bedraagt het risico 15.2%. Als een score van meer dan 10% wordt gevonden dat is het kosteneffectief om een behandeling te starten.

Waaruit bestaat de behandeling?

De eerste keuze zijn de bisfosfonaten Alendronaat of Risedronaat. Dat zijn tabletten die 1x per week worden ingenomen op de nuchtere maag. Daarna mag je gedurende een half uur niet eten en niet gaan liggen. Indien deze middelen niet verdragen worden (zij geven nog al eens aanleiding tot maagklachten) dan is het aan te raden over te gaan op Denosumab (merknaam Prolia). Het is een injectie die 1x per half jaar onder de huid wordt toegediend. Beide soorten medicamenten remmen de botafbraak. Het wordt aangeraden om na 5 jaar gebruik het botdichtheidsonderzoek te herhalen om na te gaan of de behandeling kan worden gestaakt of voortgezet moet worden.

Indien tijdens het gebruikt van de botafbraakremmers een fractuur optreedt of dat er sprake is van meerdere wervelinzakkingen, is het aan te bevelen te starten met een PTH-preparaat. Dit bevat het parathormoon, bijschildklierhormoon met de merknaam Forsteo. Het wordt per injectie toegediend, onder de huid, iedere dag gedurende 2 jaar. Dit preparaat stimuleert de botaanmaak.

Bij alle genoemde preparaten is het van belang dat voldoende calcium en vitamine D wordt opgenomen. Mensen die ouder zijn dan vijftig hebben 1000 tot 1200 mg calcium per dag nodig. Indien een gevarieerd dieet wordt genuttigd en tevens gemiddeld 4 porties melkproducten per dag wordt gebruikt dan is de calciuminname voldoende. Wanneer zuivelproducten niet verdragen worden is het aan te bevelen calciumtabletten te gebruiken.

Om het calcium goed op te nemen uit de darmen is het noodzakelijk dat de vitamine D-spiegel in het bloed voldoende is. Het lichaam maakt zelf vitamine D onder invloed van het zonlicht op de huid. Echter in Nederland is dat alleen mogelijk gedurende de maanden mei tot en met september en alleen tussen 11.00 en 15.00 uur. Ook zit vitamine D in vette vis en bak- en braadproducten.

Er is veel discussie over de gewenste concentratie van het vitamine D in het bloed. Het Gezondheidsraad advies uit 2012 adviseert een concentratie van 30 nmol/l, echter vele auteurs uit met name de Verenigde Staten adviseren een minimale concentratie van 80 nmol/l, omdat dan een optimale opname van het calcium in de darmen plaatsvindt. Een praktisch advies is om tussen de 2000 en 4000 IE vitamine D per dag te gebruiken.

Kijk hier voor meer informatie over voeding en lifestyle.

Vond je deze informatie interessant?