Risico’s hormonen

Sinds 2002 is het gebruik van hormonale behandeling bij vrouwen met overgangsklachten enorm afgenomen naar aanleiding van berichten in de media over uitkomsten van een studie (Women’s Health Initiative) Er werd in deze studie gekeken of Hormoontherapie (zowel  synthetisch oestrogeen alleen, als synthetisch oestrogeen in combinatie met een specifiek progestageen, Medroxyprogesteronacetaat (MPA) hart- en vaatziekten kon voorkomen bij oudere vrouwen die al vele jaren na de menopauze waren.

Gemiddeld waren de vrouwen die deze medicijnen gebruikten 63 jaar oud, vaak al meer dan 10 jaar ná de menopauze en de meeste  hadden géén klachten van de overgang. Deze groep vrouwen is dus niet representatief voor de gemiddelde vrouw waar hormoontherapie (HT) voor wordt geadviseerd. Daarbij zijn de cijfers onjuist weergegeven in de media. Bij deze groep was er 1 extra geval van borstkanker per 1200 vrouwen. In de media werd gesteld dat het risico op borstkanker 26x verhoogd was. Het risico op borstkanker bleek bovendien te maken te hebben met het type progesteron (MPA), wat overigens nooit voor deze indicatie is  gebruikt in Nederland. Dit type progesteron (MPA) geeft namelijk wel echt een hoger risico op borstkanker.

Voordeel van de studie was dat vrouwen zonder baarmoeder, die dus alleen oestrogeen gebruikt hadden, geen verhoogd risico op borstkanker bleken te hebben. Juist zelfs iets verlaagd, ook bij 10 jaar gebruik. Recent is dit resultaat nogmaals bevestigd in een grote wetenschappelijke studie.

We hebben van de WHI studie geleerd dat het risico op borst- en baarmoederkanker gerelateerd is aan het type progestageen wat gebruikt wordt, maar ook aan de leeftijd (>50 jaar sowieso een hoger risico op borstkanker) en duur van het gebruik. Bij vrouwen >10 jaar na de menopauze is er een verhoogd risico op hart- en vaatziekten als ze alsnog HT gaan gebruiken. Dit heeft te maken met hun verslechterde vaten. Internationaal is daarom de Richtlijn dat deze vrouwen, en ook vrouwen > 60 jaar (vaak  zijn ze ook > 10 jaar na hun menopauze), geen HT meer mogen krijgen.

Daarbij gebruiken we tegenwoordig het meer natuurlijke oestrogeen estradiol, en ook in een veel lagere dosering dan 20 jaar geleden. Verder gebruiken we tegenwoordig veel veiligere typen progestageen die geen of een veel lager risico geven voor het borstweefsel. De waarschuwingen naar aanleiding van de WHI studie zijn dus niet van toepassing op de huidige vorm van HT!  Wel wordt geadviseerd bij vrouwen >50 jaar bij voorkeur niet langer dan 5 jaar HT te geven. Dit omdat vanaf 50 jaar het risico op borstkanker groter is op basis van hun leeftijd. Bij vrouwen < 50 jaar geldt er geen limiet en zijn er ook geen extra borstcontroles nodig.

Overigens is het risico op borstkanker ook afhankelijk van andere factoren. Met name overgewicht of dagelijks alcoholgebruik kunnen een verhoogd risico geven. Verder is het van belang je te realiseren dat onze levensverwachting als vrouw, met name afhangt van hart- en vaatziekten! De kans om daaraan te overlijden is 45% en meer dan 10 x hoger dan de kans om te overlijden aan borstkanker.

Zie ook Hart&Hormonen van Janneke Wittekoek en Dorenda van Dijken, uitgeverij Lucht.

Geen verhoogd risico op hart- en vaatziekten

Meerdere studies hebben inmiddels aangetoond dat er voor jonge gezonde vrouwen in de overgang (<60 jaar) bij gebruik van HT geen verhoogd risico bestaat op hart- en vaatziekten. Als deze groep vrouwen binnen twee jaar na de menopauze start met HT lijkt dit zelfs een gunstige invloed te hebben op lange termijn, en dus op hun levensverwachting. Dit geldt met name voor jonge vrouwen (<45 jaar). Het is wel van belang om individuele risico’s en familiaire belasting goed af te wegen. Voor vrouwen die al een ernstige hart- of vaatziekte hebben doorgemaakt wordt het gebruik van HT afgeraden. Zij hebben al vaatschade en dan kan HT dat zelfs verergeren.

VidO_Silhouette_Vrouw_01_Wit

Ons advies

Het advies naar aanleiding van alle onderzoeken is dat hinderlijke overgangsklachten veilig behandeld kunnen worden met hormoontherapie (HT), mits deze behandeling wordt gestart voor het 60ste levensjaar, of binnen 10 jaar na de menopauze. Liefst rond de menopauze. Voor gezonde vrouwen is dit veilig en bij vrouwen <50 jaar is er geen verhoogd risico op borstkanker. Bij vrouwen> 50 jaar bij voorkeur maximaal 5 jaar behandelen. Jaarlijkse controles worden geadviseerd, er kan dan gekeken worden of de dosering moet worden aangepast en risicofactoren kunnen worden beoordeeld. Voordat deze medicatie wordt voorgeschreven moet de bloeddruk bekend zijn en wordt er een individueel risicoprofiel gemaakt ten aanzien van borstkanker, hart-en vaatziekten en botontkalking. In gezamenlijk overleg wordt dan de keuze gemaakt voor het type hormoontherapie. Bij vrouwen met hormoongevoelige borstkanker in de voorgeschiedenis wordt het gebruik van hormoontherapie afgeraden. Slechts in zeer uitzonderlijke gevallen kan het wel worden voorgeschreven, in nauw overleg met de behandelend oncoloog. Het is dus altijd zorg op maat!

Vond je deze informatie interessant?

20
1