Hoofdpijn tijdens de overgang

Hoofdpijn is een veel voorkomende klacht, waar vrouwen 3x vaker last van hebben dan mannen. De pijn kan soms zo erg zijn dat het dagelijkse leven erdoor wordt beperkt. Er bestaan verschillende soorten hoofdpijn, de meest bekende – hormoon gerelateerde- soorten zijn, hormonale (of menstruele) migraine, hormonale hoofdpijn, (spier)spanningshoofdpijn.
Kijk voor uitgebreidere informatie op de website allesoverhoofdpijn.nl 

VidO_Silhouette_Vrouw_02_Roze

Hormonale hoofdpijn

Hormonale hoofdpijn is hoofdpijn die voor of tijdens de menstruatie optreedt. De hoofdpijn is onderdeel van andere menstruatieklachten. Hormonale hoofdpijn is meer dan spanningshoofdpijn. Vaak kan men er de klok op gelijk zetten. De aard en hevigheid van de hoofdpijn kan wel eens per periode verschillen.

Hormonale migraines

Hormonale -of menstruele- migraines zijn terugkerende heftige hoofdpijnaanvallen,  twee dagen voor tot twee dagen na de menstruaties en erger dan hoofdpijnen op andere momenten van de maand. Migraine is een heftige bonzende hoofdpijn, meestal aan 1 kant van het hoofd, die in aanvallen van 4-72 u kan voorkomen. Overgevoeligheid voor licht en geluid, misselijkheid en braken maken dat vrouwen door deze hoofdpijnen noodgedwongen in bed blijven.  

In totaal heeft 10% van de vrouwen in Nederland die regelmatig menstrueren (ruim driekwart van de vrouwen tussen 13 en 55 jaar) altijd last van migraine tijdens de menstruatie. Dit betekent dat elke maand ongeveer 310.000 vrouwen hormonale migraine hebben.
Migraine is voor meer dan 50% erfelijk bepaald. De klachten worden vaak onderschat of niet herkend door de vrouwen, en ook vanuit hun omgeving, op het werk of bij behandelend artsen is er soms onbegrip. Het is aan te raden om de klachten goed in kaart te brengen bijvoorbeeld in een hoofdpijndagboek en deze met de huisarts te bespreken.

Oorzaken van hormonale migraines en hoofdpijn

Hormonale schommelingen

Tot de puberteit komt migraine meer voor bij jongens dan bij meisjes, daarna neemt het snel toe bij meisjes. De eerste menstruatie luidt dus niet alleen de vruchtbare levensfase in, het betekent ook het begin van ongemak door hormonale schommelingen. Een belangrijk aandeel hebben de hoofdpijnen rond de menstruaties: het is aangetoond dat meer dan 50% van de vrouwen met migraine regelmatig rond de menstruatie een aanval krijgt. 

Ook bij andere levensfasen van de vrouw komen meer migraine-aanvallen voor: na een miskraam, bevalling, borstvoeding of bij het begin van de overgang. Tijdens een zwangerschap zijn er minder klachten, en ook na de overgang nemen de hormonale hoofdpijnen af.

Dalingen van het vrouwelijk hormoon oestrogeen worden als oorzaak gezien voor deze hoofdpijnen. In de natuurlijke cyclus stijgt het oestrogeengehalte tijdens de eicelrijping in de eierstok. Na de eisprong daalt de oestrogeenproductie, en daardoor kan er bij vrouwen die hoofdpijngevoelig zijn migraine ontstaan. 

Echter, de klachten kunnen ook door anticonceptiepil-gebruik ontstaan, of door stress, onregelmatig werk, slaaptekort of onvoldoende balans tussen werk en privé.

 

VidO_Silhouette_Vrouw_03_Wit

Behandeling hoofdpijn

Het is van belang voor de behandeling om te weten om welke soort hoofdpijn het gaat. Het doel van de behandeling kan zijn het stoppen van de hoofdpijn(aanval). Dit noemen we aanvalsbehandeling. Medicijnen worden dan ingenomen bij de eerste voortekenen van hoofdpijn. Ook kan behandeling gericht zijn op het voorkomen van hoofdpijn, dan betreft het een onderhoudsbehandeling. De medicijnen worden dagelijks gebruikt ook zonder dat er klachten zijn.

VidO_Silhouette_Vrouw_04_Roze

Hormonale hoofdpijn

Medicijnen kunnen de pijn verminderen, mits deze op tijd worden ingenomen. Denk hierbij aan NSAID’s. De NSAID’s zorgen ervoor dat de prostaglandineproductie geremd wordt. Prostaglandine is een hormoon dat een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van pijnprikkels. De werking van NSAID’s is zowel ontstekingsremmend, koortsverlagend als pijnstillend. Een nadeel is dat deze pijnstillers maagproblemen kunnen geven.
Let op: Paracetamol is geen NSAID en verminderd de pijn bij hormonale hoofdpijn – meestal - niet. 

Hormonale migraine

Medicijnen kunnen de pijn verminderen, mits deze op tijd worden ingenomen. Denk hierbij aan NSAID’s of antimigraine middelen, zoals triptanen. Het probleem bij hormonale migraine is dat triptanen onvoldoende kunnen helpen voor de lange duur van de aanval.

Aanvallen rond de menstruaties kunnen worden voorkomen door continue remming van de hormooncyclus met bijvoorbeeld de anticonceptiepil. Echter, indien er sprake is van migraine met aura en bij vrouwen die roken, wordt de anticonceptiepil niet geadviseerd vanwege een verhoogd risico op een hersenbloeding. Alternatieven zijn dan de minipil, hormoonstaafje (Implanon) of hormoonhoudende spiraal (Kyleena of Mirena IUD)

Zijn er ook veel overgangsklachten, dan kan hormoontherapie ertoe leiden dat de hoofdpijnen afnemen.

Bij frequent voorkomende aanvallen zijn er preventieve behandelingen mogelijk in de vorm van miniprofylaxe met bijvoorbeeld NSAID’s of triptanen.

Er worden ook wel positieve resultaten beschreven over een kortdurende behandeling met magnesium. Dit wordt dan vanaf een week voor de menstruatie tot aan het einde van de menstruatie genomen. De dosering van magnesium is 3 x 360 mg per dag.

Spierspanningshoofdpijn

Spierspanningshoofdpijn is een meer chronische pijn door gespannen spieren in de nek, schouders of het gezicht. De oorzaak is overbelasting bijvoorbeeld door stress, tandenknarsen, verkeerde bril of houding. Deze hoofdpijn vorm komt ook meer voor rond de menstruaties zonder dat er een direct verband is met hormoonschommelingen.

Behandeling kan door het wegnemen van oorzaken, vermindering van stress, ontspanningsoefeningen, Cesar therapie of Mensendieck, yoga, gedragstherapie of Mindfulness. Ook spierontspannende medicijnen  of sommige antidepressiva kunnen de klachten verhelpen.

Overgang en hoofdpijn

Tijdens de overgangsjaren neemt de hinder van hoofdpijnen toe. Bij een derde van de vrouwen is er een verergering van hoofdpijnklachten die al eerder bestonden. Sommige vrouwen krijgen voor het eerst hoofdpijn zodra zij in de overgang komen of starten met hormoonbehandeling voor de overgangsklachten.

Ook spanningshoofdpijnen nemen toe, vooral bij vrouwen die niet meer (regelmatig) menstrueren. Daling van de hoeveelheid vrouwelijke hormonen in het bloed treedt vaker op dan voorheen, de bloedingen worden onregelmatig en onvoorspelbaar. Dat geldt dus ook voor de hoofdpijnen, en dat maakt het lastig te combineren met normaal werken. Bespreken met de collega’s, leidinggevende of bedrijfsarts is aan te raden, om niet in een negatieve spiraal te geraken.

Hoofdpijn kan verschillende oorzaken hebben die niet allemaal onschuldig zijn. Het is bekend dat een derde van de vrouwen bij het begin van de overgang een hoge bloeddruk heeft. Dit kan zich uiten als hoofdpijn. Het is van belang om de oorzaak van de klachten te ontdekken zodat de juiste behandeling kan worden gestart.

VidO_Silhouette_Vrouw_05_Roze

Wat kunt u zelf doen?

  1. Hebt u vaak hoofdpijn en wilt u weten welke soort, doe dan de hoofdpijntest.
  2. Klachten goed in kaart brengen bijvoorbeeld in een hoofdpijndagboek en op menstruatiekalenders, en deze meenemen naar de arts.
  3. Vermijd potentiële triggers van hoofdpijnen zoals in voeding, bepaalde geuren, licht, geluid, vermoeidheid of onregelmatig leven.
  4. Pas op voor overgebruik van pijnstillers, maar neem medicijnen tijdig in en zorg ervoor dat deze in een rustige omgeving de kans krijgen hun werk te doen.
  5. Bespreek uw klachten met de huisarts, blijf samen zoeken naar oplossingen.
  6. Vraag eventueel advies van de neuroloog in een hoofdpijncentrum als er twijfel is over de diagnose, of wanneer de voorgestelde behandeling onvoldoende effect heeft.
  7. Vraag om onderzoek door de gynaecoloog bij andere klachten van de menstruatiecyclus icm hoofdpijnklachten.
  8. Overleg eventueel met de bedrijfsarts over werkaanpassingen waarmee aanvallen op het werk kunnen worden verminderd of beter opgevangen.
  9. Vertel over uw hoofdpijnproblemen op het werk, om zo steun of begrip te krijgen van uw collega’s.
  10. Ontspanningsoefeningen, houding- en bewegingsverbetering, goede bril, aanpak van tandenknarsen etc. kunnen bijdragen aan verlichting van hoofdpijn door (spier)spanning

Voor meer informatie over de verschillende hoofdpijncentra, kunt u terecht op de website van de Vereniging van Nederlandse Hoofdpijn Centra (VNHC): www.hoofdpijncentra.nl Aarzelt uw huisarts u door te verwijzen naar een hoofdpijnneuroloog, bel dan naar Hoofdpijnnet (0900-2020590). De vereniging is er ook voor leden met dit soort problemen.

Bron: allesoverhoofdpijn.nl
https://allesoverhoofdpijn.nl/wp-content/uploads/Brochure-hormonale-hoofdpijn-2017.pdf  

Vond je deze informatie interessant?

16