Laten we lawaai maken. Laten we die stilte doorbreken
De Overgang in Beeld is een avond vol verhalen, kennisdeling en het samen doorbreken van stereotypen en taboes rond de overgang. Het event is onderdeel van het Bloody Beautiful programma van affect lab, een vermaard onderzoeks- en creative studio, in Amsterdam. Columnist Petra Kroon is een van de deskundigen die haar licht over die stereotypen en taboes laat schijnen. Presentator Milouska Meulens deelt inzichten vanuit haar carrière in de mediasector in combinatie met haar eigen ervaringen met de overgang. Overgangsconsulent Desirée van Cleef zal ons meenemen in de medische wereld van de overgang, gebaseerd op gesprekken met duizenden mensen die er eerder al doorheen gingen. Ook worden foto’s uit Kroons kunstproject ‘Silenced Womb’ rondom de overgang vertoond. Dymphie Braun is de moderator van de avond. Wil je meepraten? Dat kan op 14 juni van 19.30-21.00, in Tempel in Amsterdam. Kaartjes kun je bestellen via deze link https://www.eventbrite.com/e/tickets-de-overgang-in-beeld-633195915027?aff=oddtdtcreator
Laten we lawaai maken. Laten we die stilte doorbreken
Ik dacht dat ik alles wist over de overgang. Opvliegers? Ik wapper al jaren trots en zonder terughoudendheid met mijn waaier. Droogte van bepaalde vliezen? Ik heb alleen last van droge korstjes in mijn neus. Vervelend, for sure. Maar vaginale droogheid, het meest bekende uitgedroogde membraan van de overgang? Thanks for asking, maar nee, zo vochtig als altijd. Osteoporose? Daarom doe ik al jaren aan krachttraining, een super remedie. Dan is er gewichtstoename. Heb ik ook last van ondanks mijn krachttraining – gelukkig houdt partner P gewoon van wat meer Petra. En de stemmingswisselingen: huilen, lachen, boosheid allemaal binnen laten we zeggen vijf minuten. Klinkt best bekend.
Heb ik trouwens iets gemist?
Nou, er is nachtelijk zweten, onrustige benen, moeilijk slapen, dunner wordend haar. Maar gelukkig heb ik daar geen last van.
Oh, en natuurlijk, hoe kon ik het vergeten: hormonaal geheugenverlies.
Kortom, vertel me niets over de overgang. Dat was zo’n beetje mijn houding. Totdat ik me realiseerde dat mijn zogenaamde ‘depressie’ ook een gevolg van de overgang was. Dat de gevoeligheid die ik in de loop der jaren had ontwikkeld voor elke vorm van ‘afkeuring’ – of het nu ging om mijn werk als fotograaf, mijn houding, mijn manier van communiceren – te wijten was aan de hormonen. Of, meer precies, aan het gebrek eraan.
En ik vroeg me af: als ik al niet alles weet over de overgang, hoe zit het dan met andere vrouwen? En hoe zit het met de maatschappij? De media? Fotografie? Wat weten zij? Wat doen ze? Waar komt die oorverdovende stilte vandaan?
Ik begon te lezen, ik begon te kijken, ik begon te praten. (En langzaam maar zeker begon ik te beseffen dat er veel meer te weten valt.)
En langzaam maar zeker begon ik te beseffen waar die onwetendheid vandaan komt. Hoe het taboe ontstaan is. En hoe de medische wereld, de samenleving en de media elkaar in een verstikkende greep houden.
De medische wetenschap heeft vrouwen altijd genegeerd, altijd gezien als kleine man. Of, zoals ik een wetenschapper ooit hoorde zeggen: als man met bikinikenmerken. Aandoeningen die vooral vrouwen treffen worden te weinig bestudeerd, te weinig behandeld, verkeerd gediagnosticeerd of niet gediagnosticeerd.
Gevolg van deze medische misogynie, vrouwenhaat: wij worden afgewezen, niet geloofd, genegeerd. Het is het medische equivalent van wat schrijfster, historica en activiste Rebecca Solnit in haar boek The Mother of all Questions – Further Feminism beschrijft als ze het heeft over 3 manieren waarop vrouwen zichzelf het zwijgen opleggen of monddood gemaakt worden. ‘In het landschap van de stilte zijn er drie domeinen: van binnenuit opgelegde stilte; van buitenaf opgelegde stilte; en stilte die bestaat rond wat nog niet benoemd, erkend, beschreven of toegelaten is. Maar staan niet los van elkaar; ze voeden elkaar; en wat onzegbaar is wordt onkenbaar en omgekeerd.’ Zie hier het ontstaan van een taboe.
Mijn conclusie: medische misogynie, medische vrouwenhaat, speelt een belangrijke rol in de onderdrukking van vrouwen. Gevoegd bij de druk vanuit de samenleving dat alleen vrouwen die jong, mooi en vruchtbaar zijn ertoe doen, en de clichébeelden van vrouwen in de overgang, leidt dat tot een giftige cocktail van stilte, van taboe. Van niet weten. Van onderdrukt worden en jezelf onderdrukken.
Het citaat van Rebecca Solnit eindigt met deze zin: ‘But they [the silences PK] are not distinct; they feed each other; and what is unsayable becomes unknowable and vice versa, until something breaks.’
Totdat er iets breekt.
Laten we lawaai maken. Laten we die stilte doorbreken.
Het beeld bij deze bijdrage komt uit Silenced Womb, de thesis van Petra Kroon over de verbeelding van de overgang.